De champagne glazen staan alvast klaar op de salontafel. De fles staat nog braaf te wachten in de koelkast. De toastjes met kaas hebben echter al wel het slagveld betreden en de TV staat steevast op de zender waar de mooiste klok verschijnt. Maar voordat de klok het beeld betreedt, maak ik ruimte en tijd voor een oudejaarsconference. Dit jaar was het kiezen: Beau van Erven Dorens met zijn ‘De Wereld van Beau’, of Youp van ’t Hek met ‘De Tweede Viool’. Ik hoefde niet te kiezen. Van Erven Dorens verschijnt doorgaans niet op mijn scherm, dus ook op oudejaarsavond hoef ik hem niet te zien. Mijn voorkeuze qua oudejaarsconference gaat hoe dan ook naar Youp. ’s Lands beste cabaretier, al zeg ik het zelf.
‘De Tweede Viool’ vertelt over Nederland in 2011. Dat kleine landje dat ooit een internationale kartrekker was op welk gebied dan ook. Dat kleine landje dat in 2011 niets meer is dan een landje, dat kinderen met 130 kilometer per uur over de grens schopt. Dat kleine landje dat in 2011 niets meer is dan een landje, dat ouder, grijzer en steeds chagrijniger wordt. Dat kleine landje dat in 2011 niets meer is dan een landje, dat de schoonheid van cultuur niet meer kan zien. Dat kleine landje dat in 2011 steeds meer de tweede viool speelt.
Ons land is veranderd, oppert Van ’t Hek. En niet zozeer in de positieve zin. Het CDA valt uit elkaar -waar Mauro alleen al een standbeeld voor zou moeten krijgen-, een gek in Noorwegen gaat tekeer op een eilandje en haalt vervolgens de ideeën van ‘onze politicus uit Limburg’ aan. “Die politicus met dat Noorse haar.” En ga zo maar even door. Er is namelijk veel gebeurd in het afgelopen jaar.
Youp van ’t Hek laat het publiek wederom lachen om zijn grappen, gegoten in een prachtige sfeer op het toneel. De muziek spreekt boekdelen, met op viool Emmy Verhey. “Helaas dat dat kleine, dikke ventje met die bril er steeds doorheen praat, maar dat moet van de VARA”, aldus Van ’t Hek, “bij Matthijs krijgen ze maar een minuut.”
Voor mij is het echter geen vervelend samenspel. De stem van Youp van ’t Hek past namelijk erg goed bij de quasi-treurige muziek, gespeeld vanachter verlichte doeken op het toneel. Van ’t Hek laat je lachen, maar tegelijkertijd ook nadenken over serieuze zaken, waar wij als Nederland nou eigenlijk mee bezig zijn. Iets genuanceerder: waar onze Nederlandse overheid nou eigenlijk mee bezig is. “De muziek is zo mooi”, herhaalt Van ’t Hek steeds, “alleen we kunnen het niet meer betalen.” Het klinkt vreemd, maar het is helaas de bittere waarheid.
Deze conference vind ik persoonlijk een aanrader voor iedereen. Het is een feest der herkenning -waar het bij een oudejaarsconference vaak om gaat- maar met de toon van Youp van ’t Hek word je aan het denken gezet over dat feest. Is dat namelijk wel zo’n feest als dat wij denken? Als dat wij voorgeschoteld krijgen door de media? De voorstelling is overigens niet volledig negatief geladen, alhoewel dat wel zo lijkt. Het grootste deel van de voorstelling krijg je buikpijn van het lachen, maar van ’t Hek geeft daarna nèt weer even dat seintje om er ook nog even over na te denken, begeleid door de prachtige muziek.